Chốt chẻ inox là gì? Cấu tạo, phân loại và ứng dụng trong cố định bu lông – trục – khớp nối

1. Giới thiệu

Trong các cụm bu lông – đai ốc, chốt – trục, khớp kéo – khớp lắc, ma ní – tăng đơ – cáp – xích, nếu:

• Bu lông inox làm nhiệm vụ siết – kẹp – ghép,

• Đai ốc inox làm nhiệm vụ tạo lực kẹp,

thì chốt chẻ inox là chi tiết nhỏ nhưng rất quan trọng để:

• Khóa đai ốc, chốt, trục không bị xoay lỏng

• Chống rơi, chống tuột ma ní, tăng đơ, chốt trục

• Đảm bảo an toàn cho các cụm chi tiết chịu rung, chịu va đập, làm việc lâu dài

Chốt chẻ inox thường đi cùng với:

• Bu lông – đai ốc có rãnh (castle nut), chốt trục, ma ní inox, tăng đơ inox, cáp inox, xích inox, Ubolt inox
  trong các hệ PCCC, cơ khí, kết cấu thép, neo – treo – giằng, thiết bị – máy móc – tàu thuyền.

2. Chốt chẻ inox là gì?

Chốt chẻ inox (stainless steel split pin / cotter pin inox) là:

• Một đoạn thanh inox dập dẹt, bẻ gập đôi, tạo thành hai nhánh song song

• Một đầu uốn thành vòng hoặc bán nguyệt để dễ móc/cầm

• Khi lắp, chốt được xỏ qua lỗ trên chốt – trục – bu lông, sau đó bẻ xòe hai nhánh để khóa lại

Chức năng:

• Ngăn đai ốc, chốt, trục, ma ní, tăng đơ… bị xoay lỏng và tuột ra khỏi vị trí khi làm việc

• Tạo “khóa an toàn cơ khí” đơn giản, giá rẻ, dễ thay thế

Chốt chẻ inox:

• Không chịu lực chính như bu lông/chốt trục

• Chủ yếu giữ vị trí, chống tuột cho các chi tiết đã chịu tải.

3. Cấu tạo chốt chẻ inox

Cấu tạo cơ bản:

Thông số chính:

• Đường kính danh nghĩa (d) của chốt (trước khi gập)

• Chiều dài (L) tính từ đầu vòng đến hết thân

• Hình dạng đầu: vòng tròn, bán nguyệt, đầu phẳng…

4. Phân loại chốt chẻ inox

4.1. Theo hình dạng thân

1. Chốt chẻ inox dạng thẳng (split pin tiêu chuẩn)

   • Loại phổ biến nhất.

   • Hai nhánh song song, chiều dài tương đối thẳng.

   • Dùng để khóa:

     • Đai ốc rãnh, chốt trục, ma ní, tăng đơ, chốt bản lề…

2. Chốt chẻ inox dạng hơi côn nhẹ

   • Thân hơi thu nhỏ dần về phía đuôi.

   • Giúp xỏ dễ vào lỗ hơn trong một số trường hợp.

4.2. Theo đầu chốt

1. Đầu vòng tròn/bán nguyệt

• Phổ biến, dễ móc, dễ cầm.

• Cho phép móc bằng kìm, tua vít, tay khi tháo.

2. Đầu dẹt, đầu vuông

• Một số dạng đặc biệt cho không gian hẹp, yêu cầu thẩm mỹ hoặc tiêu chuẩn riêng.

4.3. Theo vật liệu inox

1. Chốt chẻ inox 201

• Chống rỉ mức cơ bản.

• Dùng trong môi trường khô, ít ẩm, yêu cầu chống rỉ không quá khắt khe.

2. Chốt chẻ inox 304

• Chống rỉ tốt trong:

  • Ngoài trời, tầng hầm ẩm, trần kỹ thuật, nhà xưởng, kho, khu công nghiệp.

• Phù hợp:

  • PCCC, cơ khí kết cấu, neo – treo – giằng, tàu thuyền nội địa, thiết bị ngoài trời.

3. Chốt chẻ inox 316

• Chống ăn mòn rất tốt trong:

  • Môi trường nước mặn, ven biển, tàu thuyền, hóa chất nhẹ, xử lý nước

• Dùng cho:

  • Cầu cảng, tàu biển, khu ven biển, nhà máy xử lý nước, thực phẩm – đồ uống.

5. Nguyên lý làm việc của chốt chẻ inox

1. Trên trục, bu lông, ma ní, tăng đơ, chốt trượt thường có lỗ ngang xuyên qua.

2. Sau khi siết/đặt chi tiết (đai ốc, ma ní, chốt) về vị trí làm việc:

   • Xoay đến vị trí sao cho lỗ trùng khe rãnh (với đai ốc rãnh) hoặc lộ ra (với trục/chốt).

3. Xỏ chốt chẻ inox qua lỗ.

4. Dùng kìm hoặc tay bẻ hai nhánh chốt:

   • Một nhánh bẻ áp sát theo phương này

   • Nhánh còn lại bẻ theo phương đối diện

5. Hai nhánh ôm lấy trục/chi tiết, không cho chốt tự tuột ra ngoài.

Kết quả:

• Nếu đai ốc/ma ní/tăng đơ có xu hướng xoay lỏng, chốt chẻ inox sẽ chặn lại, ngăn mất mối ghép.

6. Ứng dụng chốt chẻ inox trong thực tế

6.1. Khóa đai ốc rãnh (castle nut) trên trục

• Dùng trên:

  • Trục bánh xe, trục quay, khớp chuyển động, tay đòn, cụm lái…

• Đai ốc rãnh có rãnh trên đỉnh, trục có lỗ xuyên.

• Sau khi siết lực, xoay đai ốc đến khi rãnh trùng lỗ, xỏ chốt chẻ inox rồi bẻ xòe:

  → Đai ốc không xoay lỏng, đảm bảo an toàn cho cụm quay.

6.2. Khóa chốt trục, chốt bản lề, chốt liên kết

• Rất nhiều chốt trục có lỗ ngang để:

  • Xỏ chốt chẻ inox khóa lại sau khi cài chốt trục vào vị trí.

Ứng dụng:

• Cửa, bản lề hạng nặng, chốt hãm

• Càng, tay đòn, ty kéo – đẩy, liên kết cơ khí trên máy móc.

6.3. Khóa ma ní inox, tăng đơ inox, cụm cáp – xích

Trong hệ neo – treo – giằng:

• Ma ní inox, tăng đơ inox sau khi siết xong thường:

  • Dùng chốt chẻ inox để khóa chốt của ma ní

  • Hoặc khóa đai ốc chặn trên thân tăng đơ

Mục đích:

• Tránh ma ní/tăng đơ xoay lỏng do rung, gió, tải lặp.

• Đảm bảo an toàn cho cáp inox, xích inox, khung treo, biển bảng, mái, giằng.

6.4. Ứng dụng trên tàu thuyền, neo buộc, lan can

• Trên tàu, du thuyền, cầu cảng, bến tàu, chốt chẻ inox:

  • Khóa các ma ní, tăng đơ, chốt bản lề, chốt dây

  • Kết hợp với cáp inox, xích inox giữ hệ lan can, neo, buộc.

Inox 304/316:

• Giảm rỉ, giảm kẹt chốt, dễ tháo lắp khi bảo trì.

6.5. Cơ khí – thiết bị công nghiệp – nông nghiệp

• Trên máy móc công nghiệp, máy nông nghiệp, cơ cấu truyền động:

  • Dùng chốt chẻ inox để khóa các chốt trục, chốt chốt kéo, càng, tay đòn.

Ưu điểm:

• Dễ tháo khi cần sửa chữa/điều chỉnh.

• Rẻ, đơn giản, tin cậy.

7. Cách chọn chốt chẻ inox đúng chuẩn

7.1. Chọn theo đường kính lỗ

Bước 1: Đo đường kính lỗ khoan trên trục/bu lông/ma ní:

• Ví dụ: lỗ Ø2 mm, Ø3 mm, Ø4 mm…

Bước 2: Chọn chốt chẻ inox có:

• Đường kính chốt (d) phù hợp lỗ:

  • Chốt nên vừa hoặc hơi nhỏ hơn đường kính lỗ một chút để dễ xỏ, không quá lỏng.

7.2. Chọn theo chiều dài chốt

• Chiều dài chốt phải đủ:

  • Xỏ qua toàn bộ chiều dày chi tiết

  • Còn dư một đoạn đủ để bẻ xòe hai nhánh

• Nếu quá ngắn → khó bẻ, khóa không chắc

• Quá dài → phần thừa có thể vướng, cạ, gây mất an toàn/vướng hành trình chuyển động

7.3. Chọn mác inox theo môi trường

• Trong nhà, ít ẩm → có thể dùng inox 201/304 (tùy yêu cầu).

• Ngoài trời, tầng hầm ẩm, nhà xưởng, PCCC – M&E → nên dùng inox 304.

• Ven biển, tàu thuyền, xử lý nước, hóa chất nhẹ → ưu tiên inox 316.

7.4. Đồng bộ với hệ phụ kiện

Chốt chẻ inox nên đồng bộ vật liệu với:

• Ma ní inox

• Tăng đơ inox

• Cáp inox, xích inox

• Bu lông – đai ốc inox, Ubolt inox, pát inox

Đồng bộ inox giúp:

• Tránh ăn mòn điện hóa tại mối nối

• Hệ neo – treo – giằng bền, sạch, ít bảo trì.

8. Hướng dẫn lắp chốt chẻ inox cơ bản

Ví dụ: khóa đai ốc rãnh trên trục bằng chốt chẻ inox.

1. Lắp đai ốc rãnh vào trục

   • Siết đai ốc đến lực yêu cầu.

   • Nếu rãnh chưa trùng lỗ → xoay đai ốc nhẹ để lỗ trên trục trùng với rãnh.

2. Xỏ chốt chẻ inox qua lỗ

   • Đưa đầu chốt qua rãnh và lỗ trục cho đến khi đầu vòng chạm vào mặt đai ốc.

3. Bẻ xòe hai nhánh chốt

   • Dùng kìm bẻ một nhánh theo hướng song song với trục.

   • Nhánh còn lại bẻ theo hướng ngược lại hoặc áp sát bề mặt đai ốc.

4. Kiểm tra lại

   • Chốt không xoay tự do, không tuột ra được.

   • Hai nhánh bẻ gọn, không vướng chi tiết quay/chuyển động xung quanh.

Tương tự với:

• Ma ní inox: chốt chẻ xỏ qua lỗ trên chốt khóa ma ní.

• Tăng đơ inox: chốt chẻ xỏ qua lỗ trên chốt/tai tăng đơ hoặc đai ốc khóa.

9. Lỗi thường gặp khi dùng chốt chẻ inox

• Chọn chốt quá nhỏ so với lỗ:

  • Chốt rung lắc, dễ biến dạng, có thể tuột khi làm việc lâu dài.

• Chọn chốt quá lớn, khó xỏ:

  • Khi cố ép vào lỗ, chốt biến dạng, khó bẻ, có thể làm hỏng mép lỗ.

• Chiều dài quá ngắn:

  • Không đủ phần để bẻ xòe → chốt không khóa chắc.

• Chiều dài quá dài:

  • Phần thừa bị vướng, có thể cạ vào chi tiết quay, gây hỏng hóc hoặc nguy hiểm.

• Không bẻ xòe đủ:

  • Hai nhánh chốt gần song song, chỉ hơi mở → có thể dần dần tụt ra khỏi lỗ.

• Dùng chốt chẻ thép thường trong môi trường ẩm/ngoài trời:

  • Rỉ, kẹt, khó tháo, giảm an toàn.

10. FAQ – Câu hỏi thường gặp về chốt chẻ inox

1. Chốt chẻ inox có chịu lực chính được không?
Không. Chốt chẻ chủ yếu để khóa – chống tuột, không thay thế cho bu lông, chốt trục, chốt chịu tải chính.

2. Có thể tái sử dụng chốt chẻ inox không?
Về lý thuyết có thể bẻ lại, nhưng thực tế:

• Sau khi bẻ xòe rồi bẻ thẳng lại, chốt dễ mỏi, biến dạng, yếu đi.

• Với các vị trí quan trọng nên thay chốt mới khi tháo.

3. Tại sao nên dùng chốt chẻ inox thay vì thép thường?
Trong môi trường ẩm, ngoài trời, gần nước, chốt thép thường dễ rỉ, kẹt, khó tháo và có thể gãy. Chốt chẻ inox bền hơn, sạch hơn, ít bảo trì.

4. Chốt chẻ inox có tiêu chuẩn kích thước không?
Có. Trên thị trường có nhiều size theo đường kính và chiều dài chuẩn. Khi đặt hàng nên cung cấp:

• Đường kính lỗ

• Chiều dài cần thiết

• Môi trường làm việc (để chọn mác inox).

5. Cơ Khí Việt Hàn cung cấp những loại chốt chẻ inox nào?
Có thể cung cấp:

• Chốt chẻ inox 201/304/316 nhiều kích cỡ (d, L)

• Phù hợp dùng với ma ní inox, tăng đơ inox, bu lông – đai ốc inox, cáp inox, xích inox, Ubolt inox

• Đồng bộ trong các hệ neo – treo – giằng – kết cấu – PCCC – cơ khí – tàu thuyền.

📞 Liên hệ mua chốt chẻ inox và phụ kiện inox đồng bộ

Cơ Khí Việt Hàn – Nhà sản xuất & phân phối vật tư cơ khí inox.

Cung cấp:

• Chốt chẻ inox 201/304/316 nhiều kích cỡ

• Ma ní inox, tăng đơ inox, cáp inox và phụ kiện, xích inox

• Ubolt inox, bu lông – đai ốc – long đen inox, tắc kê nở inox, thanh ren inox

• Đai xiết inox, đai treo inox, đai ôm inox, đinh rút inox và các vật tư inox khác

📍 Địa chỉ: 100-B3 Nguyễn Cảnh Dị, KĐT Đại Kim, Hoàng Mai, Hà Nội

📞 Hotline/Zalo: 0979293644

🌐 Website: https://cokhiviethan.com.vn

✉️ Email: cokhiviethan.hanoi@gmail.com / bulongviethan@gmail.com